Marta Pszonak „Butelki po wyparowanej wodzie” (CRP Orońsko, 12 września – 25 października 2015, kurator Leszek Golec)

Czajniczek / Teapot

2015 / stal

Siatka czworokątów opisująca Czajniczek jako obiekt trójwymiarowy powstała w 1975 roku, w środowisku pionierskiego programu do grafiki trójwymiarowej, za sprawą informatyka Martina Newell'a. Jak uzasadnił twórca, Czajniczek pojawił się tam z niedostatku standardowych obiektów geometrii matematycznej. Przed Czajniczkiem w przestrzeni wirtualnej były tylko bryły platońskie oraz fragment nadwozia auta Volkswagen.

Dziś Czajniczek można zobaczyć w muzealnej kolekcji efemerów w „Computer History Museum” w Mountain View w Kalifornii - prototyp - porcelanowy imbryk (fizyczny wzór) oraz na ekranie komputera.

Natomiast środowiskiem naturalnym dla Czajniczka jest grafika komputerowa, film animowany, sieć, gdzie czajniczek multiplikuje się w nieskonczoność niemal jako ikona, fetysz wirtualności. Można go często znaleźć w filmach animowanych takich jak np.: Toy Story (1995, 1999), Beauty and the Beast (1991), Monsters, Inc. (2001), itd.. Na przykład, w Toy Story pojawia się w scenie towarzyskiego spotkania, na którym popija się herbatkę.

Imbryk do herbaty wydaje się nazbyt oczywistym, żeby rozważać o jego istnieniu. Refleksję o istnieniu niematerialnego czajniczka sprowokował już kilkanaście lat wcześniej przed Newell'em brytyjski filozof, pacyfista, naukowiec, matematyk - Bertrand Russell. Celestial teapot (kosmiczny czajniczek) to „stworzony” przez niego obiekt, który krąży wokół Słońca po eliptycznej orbicie. Pojawił się w artykule Is There a God? (magazyn „Illustrated”, 1952 r.) będącym odpowiedzią na przekonanie, że to sceptyk musi udowodnić nieprawdziwości niefalsyfikowalnych postulatów religijnych. Autor pisze:

"Czajniczek krąży wokół Słońca po eliptycznej orbicie, lecz jest za mały do wykrycia przez nawet najlepsze teleskopy. W związku z tą jego właściwością nie można dowieść jego nieistnienia. Wyobraźmy sobie człowieka, który utrzymuje, że czajniczek niewątpliwie istnieje, a skoro nie da się udowodnić, że jest inaczej, to odrzucenie tego twierdzenia przez innych ludzi jest przejawem absurdalnych i nieracjonalnych uprzedzeń."

Do dziś Czajniczek zebrał liczne grono wierzących w jego istnienie.

W skojarzeniu z wyimaginowanym obiektem Bertranda Russella wirtualna kreacja Martina Newella nabiera znaczenia symbolicznego. W tym kontekście realizacja rzeźbiarska jest materializacją niewyobrażalnego obiektu („celestial teapot”). 

Projekt zrealizowany w ramach stypendium Prezydenta Miasta Łodzi (2014)

Googol 

2015 / stal

Googol to nazwa wymyślona w 1938 roku przez dziewięcioletniego Miltona Sirotta, siostrzeńca amerykańskiego matematyka Edwarda Kasnera, który zapytany przez swego wujka o nazwę dla bardzo dużej liczby, odpowiedział mu "googol". Termin ten jako pojęcie dla liczby 10 do potęgi setnej, czyli jedynka i sto zer w zapisie dziesiętnym Kasner ogłosił w swojej książce Matematyka i wyobraźnia w roku 1940.

Omyłkowo przeinaczoną nazwę liczby zdobyła wyszukiwarka internetowa Google, której celem jest gromadzenie i przetwarzanie ogromnych zbiorów informacji, tak by uporządkować całą wiedzę dostępną ludzkości.

Zanim człowiek wymyślił koło, nauczył się obrabiać metal, budować łodzie i nie tylko, jednak dopiero koło napędziło handel a z nim pojawił się pierwotny pieniądz. Od tego wynalazku do okrągłej monety musi minąć jeszcze sporo czasu.

Forma obiektu nawiazuje do rantu monety, na którym nie rzadko występowały napisy przekazujące wartości najwyższe np: "dobro ludu najwyższym prawem", "dobro republiki najwyższym prawem", itd.

Gorzki koniec lizaka / Fuzzy end of the lollipop

2015 / wideo

Obiekt animowany w filmie to wirtualna kopia ubioru, w którym Marylin Monroe wystąpiła w słynnej scenie z filmu "Słomiany wdowiec" w reżyserii Billy'ego Wildera. Wirtualna tkanina - powierzchnia, której można nadać dwie niezależne "tekstury" (cechy wizualne) od wierzchniej strony zobrazowana jako jedwab, po wewnętrznej stronie pozostaje nieokreślona. We własnej odsłonie powierzchnia znika, jest własnym ukryciem. To co tworzy formę, geometria bryły animowanej, ukrywa się za odbiciem fotograficznym tkaniny. Tytuł pracy wideo został zaczerpnięty ze słów Monroe ("Story of my life, I always get the fuzzy end of the lollipop."). 

Kadry i fragment wideo, a właściwie wizualizacji obiektu, rzeźby wirtualnej przesyłam w załączników.
Monitor z projekcją jest zamontowany leżąco na górnej ścianie klasycznego, białego kubiku, gdzie moglibyśmy wypatrywać jakiegoś obiektu.

Samolot

2012 / stal

Praca współfinansowana przez Fundację na Rzecz Promocji Sztuki Polskiej ARGO - organizator Festiwalu Sztuki Współczesnej Arteria